Kinamit

How was your 2022, mga ateng? Was it a memorable one or do you want to erase it from your life and start anew this 2023? For me, ang daming personal challenges na nilabanan at goals na pilit kinamit. Some were successful, some were not. Daming realizations din about life in general. May mga pananaw na nabago, may mga tradisyon na tinalikuran, may mga taong dapat iniiwan sa nakaraan, may mga posibleng pangyayari na dapat paghandaan, at may mga desisyon na dapat pag-isipan nang maigi.

Restoration Project

Rico Rival artwork for Talyang Basahan

Espesyal Komiks

Circa 1997

One of the biggest was when Leni-Kiko lost the elections. Was optimistic about life kung nanalo sila but it all flipped just a few hours after the precinct closure. The once therapeutic grocery eh naging depressing sa sobrang spike ng prices. Hindi man lang 1 or 2 pesos eh, halos lima hanggang sampung piso. May iba pa nga na halos singkwenta ang itinaas. The transportation system is still ineffective. Putol-putol na byahe dahil sa restrictions, ang nakakapagod na EDSA Carousel, ang mala-sardinas na tren, at mga nakakahilong at maiinit na aircon jeep.

On a good side, marami akong na-restore na komiks this year. Karamihan ay guhit ng paborito kong dibuhista na si Rico Rival. I hope the momentum stays para naman madagdagan. May utang pa akong Chika-Chika restoration sa inyo. Naging permanent work-from-home na rin ang setup ko kaya more time for myself and less gastos sa pamasahe at kain sa labas. 

2023 will be a good start for me to change my perspective in life. One of my goals is to bring back my confidence, the Cosmo girl I was during the late 2000s to early 2010s. Some say na as you age, you are more confident about yourself. Somehow I lost that version of me and it's time for a comeback. 

Will exercise more and eat healthier dahil talagang nag-stress eating tayo this year. Although normal pa ang lab results kapag nag-annual physical exam, makikita halos na pa-borderline na tayo sa hypertension at nasa lahi pa naman namin ang diabetes. I hope to prevent that next year. First time ko din makaranas ng UTI at sobrang sakit nakakaloka! More water, less colored drinks na tayo. 

I also hope to read the rest of the unread books I bought for the past few years. Hindi tayo nakapagbakasyon for the past 3 years so it's time for me to enjoy the sea. Siquijor, mapupuntahan na ba kita?

It's always good to write an essay about what happened to your year, may it be good or bad, and the hopes you have for the next year. New year's resolution man 'yan o mga pangarap na gustong matupad, isulat na 'yan sa papel at idikit sa pader. 'Yung palagi mong nakikita sa araw-araw so that it could serve as a reminder of what you can do in 2023. 

HAPPY NEW YEAR, MGA ATENG!

Kumukutikutitap

Kulang anim na oras na lang at Pasko na, mga ateng. Part of my not-so-daily routine ang ma-achib ang 6k steps at pansin na pansin talaga na malamlam ang kinang this year. Mabibilang sa kamay ang mga kabahayan na kumukutikutitap. Pati mga palengke ay iilan lang ang nagbenta ng parol. Anyare diz year? Miss ko na tuloy nung elementary ako't lahat kami ng mga kaklase ko eh pinagdala ni ma'am ng parol. Sinabit sa bintana, pintuan at 'yung pinakabongga ay sa kisame ng classroom ilalagay.

It may not be the grandest and most memorable year for us but let me greet all of you a VERY MERRY CHRISTMAS! Let's hope that next year will be better and brighter. Sa ngayon, pagsaluhan natin kung ano man ang nakahanda. Batiin ang mga kamag-anak at kaibigan, at kung religious, 'wag kalimutang magsimba at magpasalamat. Kung hindi man, let's enjoy the time off from work and celebrate this occasion. Basahin din natin ang buhay ni Shiela at kung paano niya ipinagdiwang ang Kapaskuhan 26 years ago...

Universal Komiks
Disyembre 26, 1996
Blg. 2216
Pablo S. Gomez Publications

Last Christmas Gift

Written by Alan E. Rosales
Art by Joven Gapuz

Restoration Project #14: Hindi Magiging Malungkot Ang Pasko

Hindi Magiging Malungkot Ang Pasko
Story by Joe R. Dalde
Art by Cal Sobrepeña

Espesyal Komiks
Disyembre 29, 1997
Taon 45 Blg. 2302
Atlas Publishing Co., Inc.

Magara

Sa Linggo na ang Kapaskuhan at talaga naman NAKAKALOKA ang Christmas rush! Traffic kahit saan at ang hirap sumakay. Ang haba ng pila sa EDSA Carousel dahil 'di sapat ang bus sa dami ng pasahero. Pati traditional jeep ay kulang na rin dahil naiipit sa kalsada gawa na ang daming private vehicles na bumabyahe. Ewan ko kung ako lang ba pero nang lumuwag ang COVID-19 restrictions, bakit parang dumalang ang e-jeep na pinagmamalaki ng nakaraang administrasyon? Kung ayaw niyo masayang ang oras niyo sa daan at hindi rin lang naman importante ang lakad, manatili na lang sa bahay dahil talagang hindi nakaka-fresh ang sitwasyon ng transportasyon ngayon.

Nitong nakaraang Miyerkules ay pumunta ako sa SM para mamili ng damit na susuotin sa year-end party ng departamentong kinabibilangan ko sa opisina. Bet ko sana sa H&M o Uniqlo pero juice ko po, pati dito ay ang haba ng pila. Kahit ang daming kahera, abot sa gitna ng tindahan ang linya. Ending, sa department store na lang ako bumili. Pagkabayad ay rektang uwi. Mahirap abutan ng rush hour sa daan.

Last Saturday naman ay dumaan ako sa PolyEast Records kiosk sa Fishermall para bumili ng CD. Kating-kati ang tainga ko na pakinggan ang kantang Kumukutikutitap ni Joey Albert. Ang festive sa feeling kapag naririnig ko 'yan kahit saan kaya naman bumili na ako ng kopya para idagdag sa aking koleksyon.

Excited na ba kayo sa noche buena at sa mga regalong matatanggap? Simple man o magara, may aguinaldo o wala, ang mahalaga ay ipagdiwang natin ang araw na ito para sa Kanya. Huwag kalimutang magpasalamat at magpakabundat!

Selebrasyon

Noong December 10 ay rumampa ako sa Cultural Center of the Philippines (CCP) sa Pasay para puntahan ang exhibit ng Komiks: Sining Biswal, Isang Siglo ng Sining ng Komiks. Ito ay binuo ni Randy Valiente para sa ika-isangdaang taon selebrasyon ng komiks sa bansa. 

Ako lang ang tao noon dahil pasado alas-cuatro ng hapon na ako pumunta. Nakapaskil sa pader ang kasaysayan ng komiks mula sa kapanganakan nito noong 1922, impluwensiya ng mga Amerikano, golden age era, ang pamamayagpag noong dekada '80, hanggang sa unti-unti itong mapalitan ng makabagong henerasyon. 

Early '90s ko namulatan ang pagbabasa ng komiks at sa exhibit ko nalaman na sa dekadang ito unti-unting pumusyaw ang minsang makulay na industriya. Umusbong na rin kasi ang mga makabagong uri ng entertainment tulad ng VHS, internet, at cable channels. 

Tulad nang naikwento ko dito, isa ang komiks kung bakit mabilis akong nakabasa noong ako'y dalaginding pa. Laging may bitbit si La Mudra ng Horoscope Komiks kapag galing sa palengke dahil bukod sa horoscope, sinubaybayan niya ang nobelang Sa Isang Sulok ng mga Pangarap.

Mabalik tayo sa exhibit. Bukod sa mga komiks na naka-display, meron din isang TV screen nagpapalabas ng mga videos at isa dito ang The Story of the Filipino ng CNN kung saan kasama sa mga ininterview si Rico Rival.

Ang sarap pakinggan ng kasaysayan ng komiks mula sa pinakapaborito kong dibuhista. Nakatutuwa na magpasahanggang ngayon ay aktibo siya sa paglikha ng komiks. Siya ang nag-drawing ng makabagong DI-13 na sinulat ni Damy Velasquez III. 

***

Dahil nasa usaping komiks tayo, isa pang dapat nating ipagbunyi ang pagbabalik sa sirkulasyon ng Liwayway Magazine. Mahigit dalawang taon din itong nawala at naging exclusive online pero nitong Hunyo ay lumabas ang kanilang kembak printed edition. Isa ako sa mga natuwa dahil miss na miss ko nang bumili ng magasin na gawang Pinoy. Siyempre pa, dito ka na lang makakabasa ng old-school style komiks.

Maraming nagbago tulad ng sukat dahil mas maliit na ito. Handy at madaling ilagay sa bag. Mas kumapal na rin dahil 100 pages na. Kada-buwan na rin ang labas nito mula sa dating twice a month release. At imbes na mga artista, art o painting na ang nasa pabalat.

Bilang Christmas gift for myself, dinayo ko ang opisina ng Manila Bulletin sa Intramuros noong Viernes para bilhin at current at back issues. May bonus pang 2023 planner. Love it!

Mabibili ang Liwayway Magazine sa National Bookstore at sa ilang piling newsstand. They badly need our support para patuloy silang makapag-imprenta ng mga makabuluhang kwento mula sa mga dati at bagong manunulat. Nawa'y mabuhay muli ang interes ng mga Pilipino sa ganitong babasahin dahil nakakahinayang naman kung magiging parte na lamang ng nakaraan.